Allemansvriendjes gedrag bij pleegkinderen.

Toen Lars vier maanden geleden in ons gezin aankwam, vertoonde hij allemansvriendjes gedag. Bij ons eerste bezoek aan de huisarts klom hij vrolijk bij alle mensen in de wachtzaal op de schoot. Iedereen was gecharmeerd van hem, maar voor een tweeënhalf jarige is dat helaas geen ‘gezond’ gedrag.

Wat is allemansvriendjes gedrag?

Kinderen die niet veilig gehecht zijn aan hun ouders vertrouwen er niet op dat hun ouders in hun behoeften kunnen voorzien. Ze zien daarom alle volwassenen, ook vreemden, als potentiële bronnen van alle dingen die ze nodig hebben. Allemansvriendjes hebben geen ‘gezonde’ grenzen naar vreemden. Integendeel, deze kinderen zijn juist geneigd om extra lief of aanklampend te zijn naar mensen die ze niet kennen. Ze doen charmant om hun aandacht te vangen, nemen hun hand of klimmen op schoot.

Ze kunnen ook naar de vaste verzorgers, zoals de pleegouders, heel lief en aanklampend zijn wanneer ze iets proberen te verkrijgen. Op andere momenten negeert het kind de pleegouders volledig of het gedraagt zich afwijzend. Het kind heeft geen vertrouwen in volwassenen en probeert zo veel mogelijk alles zelf te doen. Wanneer het nodig is, maakt het ‘gebruik’ van een volwassene om iets te verkrijgen. Ook Lars vertoonde allemansvriendjes gedrag in de eerste weken bij ons (lees de blog: Hechtingsstoornis? Een omgekeerd magneetje).

Gevaar van allemansvriendjes gedrag

Hoe charmant deze kinderen ook lijken voor familie en kennissen, toch hebben ze een gevaarlijke blauwdruk voor toekomstige relaties. Wanneer ze ouder worden, blijven ze neigen naar overdreven familiariteit met willekeurige vreemden, ze worden voortdurend verliefd op de eerste de beste en beschouwen nieuwe kennissen onmiddellijk als betrouwbare vrienden. Eens dat er een begin van een relatie is met iemand, hervallen ze echter in hun patroon van manipuleren, aantrekken en afstoten. Hierdoor lukt het hen vaak niet om een stabiele vriendschap of relatie met iemand op te bouwen.

Aan de slag, de blauwdruk uitwissen en een nieuwe installeren

Een blauwdruk is niet permanent

Vroeger werd gedacht dat zo’n blauwdruk door onveilige hechting voor het leven was, nu heeft onderzoek echter uitgewezen dat de blauwdruk wel degelijk te herschrijven valt. Er is geen garantie op succes, soms heeft de verwaarlozing van het kind in zijn thuissituatie te lang geduurd en is het kind niet meer in staat om volwassenen te leren vertrouwen. Gelukkig zijn pleegouders vaak wel in staat om hun pleegkind te bieden wat nodig is om te kunnen herstellen.

Voor Lars was het heel belangrijk om te ervaren dat wij altijd in zijn behoeften voorzien en dat hij ons kan vertrouwen. We zijn dan ook onmiddellijk aan de slag gegaan met ons recept voor veilige hechting in het pleeggezin. Daarnaast hebben we ook direct een extra strategie voor hechtingsstoornis toegevoegd, waarbij we alle aandacht en verzorging exclusief naar ons toe getrokken hebben.

De eerste maand met hem is een zeer intensieve periode geweest, maar het was het absoluut waard. Het was prachtig en heerlijk om te mogen meemaken hoe hij alle dagen wat vrolijker werd. Het was alsof we een wonder mochten aanschouwen. Het allermooiste cadeautje is dat hij ondertussen al lang niet meer agressief is maar een knuffelkindje geworden is dat zelf vraagt om kusjes en knuffels.

Afstand houden, gezonde grenzen

De eerste drie maanden van Lars in ons gezin hebben we hem steeds ‘gecontroleerd’ aan nieuwe mensen bloot gesteld. Wanneer we bezoek ontvingen of ergens op visite gingen, hebben we steeds kort de situatie van Lars uitgelegd. We vroegen aan iedereen om zo weinig mogelijk aandacht aan Lars te geven. We hebben heus wel een keer of twee een uitzondering gemaakt, maar dan zagen we snel weer het oude gedrag bij Lars verschijnen.

Na een maandje hebben we opa en oma in zijn intieme kring opgenomen. Hij kreeg dus wel lekker veel aandacht van hen en mocht ook bij hen op de schoot. Oma en opa kwamen ook af en toe oppassen en namen dan de verzorgende taken van ons over. In een gezin waarin beide ouders werken, kan dit bijvoorbeeld de gastouder (NL) of onthaalmoeder (B) zijn.

Misschien waren er mensen die onze houding hard vonden en niet begrepen waarom ze niet op zijn pogingen om aandacht te krijgen mochten ingaan. De meeste mensen hebben echter geen idee wat een verstoorde hechting inhoudt. Ze zijn zich ook niet bewust wat de gevolgen daarvan op lange termijn zijn voor een kind. Ik heb lang niet altijd zin om alles over onze pleegkinderen in detail uit te leggen. Zeker niet in hun bijzijn, al zijn ze nog zo jong.

Tot onze grote vreugde werkte de aanpak wel. Lars begon zijn interesse in andere mensen te verliezen en zocht nauwelijks nog de aandacht van vreemden op. Hij kwam naar ons toe voor troost wanneer hij zich pijn gedaan had en om zijn kleine kinderprobleempjes op te lossen. Hij begon zich te gedragen als een kind dat er op vertrouwt dat zijn (pleeg)ouders in zijn behoeften voorzien.

Lars op de camping, de test

We zijn net terug van twee weken vakantie met ons oldtimer caravanneke op een Franse camping. Dat is een volledig nieuwe situatie voor Lars. Opeens zitten om ons heen andere gezinnen die bijvoorbeeld lekker buiten aan het eten zijn. Net zoals de meeste peuters kijkt Lars deze keer eerst de kat uit de boom. Hij blijft op ons stukje van het terrein. Vrolijk zwaait hij naar de buren wanneer ze heen en weer lopen door de paadjes.

Wat een opluchting. Drie maanden sensitief en responsief reageren op zijn behoeften in de exclusiviteit van ons gezin, zijn blijkbaar voldoende om zijn patroon te doorbreken. Hij is niet langer gericht op anderen maar voelt zich veilig en goed in zijn kerngezin.

Natuurlijk probeert hij, zoals elke peuter, na een paar dagen om zijn grenzen te verleggen. Zijn interesse gaat uit naar alle spulletjes en het speelgoed van de buren. De buren zeggen: “laat hem toch, het is zo’n vrolijk en grappig kindje”. Ik leg uit dat ze echt niet willen dat hij op hun terrein op onderzoek uit gaat want hij zit nu in de fase dat hij alles uit elkaar haalt om te ontdekken hoe het werkt. Een volstrekt ‘normale’ peuter dus.

Meer tips over hoe je allemansvriendjesgedrag kunt aanpakken lees je in dit blog: ‘Mijn kind is een extreme pleaser. Hoe kan ik helpen?’

Wil je het hele verhaal van Lars lezen? Lees dan de volgende blogs:

• Crisispleegkind op komst. Wat nu?
• Hechtingsstoornis? Een omgekeerd magneetje.
• Veilige hechting in het pleeggezin: 5 tips.
• Strategie voor hechtingsstoornis.
• Kan ik mijn ‘kalm brein’ behouden?
• Vrij spel in onze ‘ja-dat-mag-zone’.
• Hoe gaat het nu met Lars?
• Babygebaren kunnen heel wat frustratie voorkomen.
• Machtsstrijd met een pleegkind voorkomen. 5 tips

Je las een blog van Inge Vandeweege. Reageren mag altijd en delen ook!

Volg je ingevandeweege.blog al per email? Schrijf je in!
Lees je al mee op de Facebookpagina ‘Inspiratie voor (pleeg)ouders‘?
Wist je dat ik ook op Instagram te vinden ben?

Mijn boek ‘Een (h)echte uitdaging’ kopen mag natuurlijk ook! Of zorgen dat ik mijn website in de lucht kan houden en onderhouden met een kleine bijdrage.