Als samen spelen moeilijk is … Hoe pak je dat aan?

Een mama vraagt via mijn contactpagina of ik even met haar mee wil denken. Voor haar geadopteerd zoontje is samen spelen moeilijk en ze wil graag dat hij het leert.

Samen spelen is een uitdaging

Hallo Inge,

door jouw blog te volgen krijg ik terug plezier in het opvoeden van onze adoptiezoon. Ik word relaxter en ben niet meer zo hard voor mezelf. Ik weet steeds beter wat mijn zoon nodig heeft en krijg er meer vertrouwen in dat ik hem dat kan geven. Hij heeft ondertussen al veel stappen gezet, alleen het samen spelen met andere kinderen bij ons thuis blijft moeilijk.

Onze zoon is 7 jaar, maar sociaal emotioneel is hij eerder 3 à 4 jaar oud. Op school of bij een vriendje thuis kan hij nu redelijk goed samen spelen; hij leert steeds beter om rekening te houden met anderen. Maar in ons eigen huis gaat het mis. Als er hier een vriendje komt spelen wordt hij tegendraads, hij kan niet meer gehoorzamen, hij voelt zich snel aangevallen, hij kan niet delen en hij huilt om het minste of geringste.

We hebben het idee dat het speelgoed op de een of andere manier de trigger is. Hij heeft veel speelgoed, maar kan er niet echt mee spelen. Zijn auto’s bewaart hij bijvoorbeeld in een tas, maar hij speelt er niet mee. Als hij nieuw speelgoed krijgt, dan wordt hij daar onrustig en angstig van. Hij houdt wel van fantasiespel en bouwt heel graag kampen in huis.

Ik vrees dat ik het samen spelen met andere kinderen niet altijd goed benaderd heb omdat ik zelf veel sociaal wenselijk gedrag laat zien. Hoe pak ik dit nu wel goed aan? Ik vind het een hele kluif en ben helemaal uitgeput als er hier een vriendje is komen spelen. Toch wil ik graag dat hij het ‘samen spelen, samen delen’ leert.

Mama J.

Wat is er aan de hand?

Mama J. en ik mailen wat heen en weer en ik spreek mijn vermoeden uit dat het bij haar adoptiezoon gaat over ‘controle’. Hij voelt zich waarschijnlijk onveilig bij het idee dat zijn spullen vies worden of kapot gaan of nog iets anders wat wij als volwassenen niet kunnen bevatten. Misschien wil hij bepaalde dingen wel hebben, maar wil hij het niet ‘gebruiken’.

Als hij het vooral moeilijk heeft met samen spelen met anderen in zijn huis, zou dat kunnen zijn omdat hij het gewoon vreselijk vindt dat iemand anders zijn gang gaat met zijn spullen.

Hoe leert hij samen spelen?

Tip 1: Speelgoed om te delen

Het is absoluut oké als een kind niet al zijn speelgoed delen wil. Geef een kind veiligheid door toe te staan dat de spullen waar hij aan gehecht is niet gedeeld moeten worden. Hij kan dat speelgoed bijvoorbeeld op zijn kamer opbergen en er daar mee spelen. Wij lenen onze auto ook niet zomaar uit aan onze buurman omdat die dat graag wil, of wel?

Maak in overleg met het kind, manden of bakken met speelgoed dat het kind moet delen. Dit kan speelgoed zijn dat sowieso van alle kinderen in huis is of speelgoed van hem dat hij bereid is om te delen. Zet dat speelgoed in de kamer waar samen met vriendjes of huisgenoten gespeeld wordt. Op die manier is het duidelijk dat iedereen met dat speelgoed mag en kan spelen en dat niemand er de baas over is.

Bij mondjesmaat zou ik de stappen zetten naar het delen van de eigen spullen. Je zou in overleg met hem bijvoorbeeld één soort speelgoed van zijn kamer kunnen halen en beneden zetten. Zo kan hij oefenen om zijn zus met dit speelgoed te laten spelen. Doe dat wel op een dag dat hij in een goede bui is en veel veerkracht heeft. Als hij moe of overprikkeld is, is het niet het goede moment om dit te oefenen.

Tip 2: Begeleid het samen spelen

Om de kinderen goed te begeleiden raad ik het boek ‘How2talk2kids broers en zussen zonder rivaliteit’ aan. Ik heb daar zelf veel uit geleerd over ruzies tussen kinderen en hoe ik die het beste kan aanpakken.

Als hij het moeilijk krijgt tijdens het spelen en je merkt dat de kinderen er samen niet uitkomen, dan grijp je in. Toon begrip voor zijn emoties en bevestig dat je ziet dat het voor hem heel moeilijk is. Laat je eigen oordelen over de situatie los. Je kind is niet ‘slecht’ of ‘egoïstisch’ omdat hij nog niet kan delen of samen spelen, het is gewoon iets dat bij hem hele sterke emoties triggert. Door die sterke emoties wordt zijn mensenbrein of prefrontale cortex uitgeschakeld. Help het kind om onder woorden te brengen wat hij voelt en wat hij wilt. Natuurlijk luister je ook naar het andere kind.

Daarna help je de kinderen om een oplossing te vinden die voor beide partijen oké is. Vraag letterlijk: ‘Hoe gaan jullie dit oplossen?’ Doe eventueel wat voorstellen maar laat de manier waarop ze het oplossen uiteindelijk aan de kinderen over.

In mijn boek ‘Een (h)echte uitdaging’ kun je de hoofdstukken over de time-in (erkennen van de emoties van het kind) en de oplossingsgerichte gesprekken nog eens nalezen voor wat extra tips.

Tip 3: Speeldates rustig opbouwen

Als de speelafspraken bij jullie thuis nu nog zoveel stress geven dan zou ik die tot een minimum beperken. Het is al heel wat dat hij op school of in het huis van een vriendje (met het speelgoed van het vriendje) wel zijn sociale vaardigheden kan oefenen.

Als hij er aan toe is, kun je weer eens een vriendje thuis uitnodigen. Hou de speeldate beperkt in tijd en zorg voor een eetmoment tijdens de speelafspraak. Met gevulde buikjes kunnen kinderen veel meer aan. Schroom er niet voor om de speeldate af te bellen als je merkt dat je zoon die dag niet de veerkracht heeft om er een succeservaring van te maken.

Hij krijgt het samen spelen onder de knie

Twee weken later krijg ik dit bericht:

Hoi Inge,

ik ben zo blij met je tips. Mijn kinderen spelen steeds beter samen. Onze zoon voelde zich snel gefrustreerd en had de neiging om het speelgoed te hamsteren. Nu help ik onze zoon en dochter woorden te vinden voor hun frustraties. Ze zeggen steeds vaker wat ze voelen en wat ze willen van elkaar. Ze delen het speelgoed veel beter.

Mijn zoon krijgt de smaak helemaal te pakken en is trots op zichzelf dat het zo goed lukt. We hebben afgesproken dat hij zelf mag beslissen wanneer hij weer een vriendje wil uitnodigen. ‘s Ochtends proberen we altijd iets aardigs te zeggen over elkaar en hij vertelde vanochtend dat hij zo blij is dat hij nu zo fijn kan spelen met zijn zus.

Ik voel nu goed aan wanneer ik mijn kinderen even moet helpen om zich met woorden te uiten. Het is zo fijn om mijn kinderen vaardigheden aan te leren die ik zelf niet goed geleerd heb, zoals je gevoelens uiten, grenzen aangeven en overleggen.

Mama J.

Meer lezen?

• Mijn kind vindt alleen spelen moeilijk.
• Verliezen bij een spelletje. Tips voor zelfbeheersing.
• Ruzie zoeken als je niet goed in je vel zit.

Je las een blog van Inge Vandeweege. Reageren mag altijd en delen ook!

Volg je ingevandeweege.blog al per email? Schrijf je in!
Lees je al mee op de Facebookpagina ‘Inspiratie voor (pleeg)ouders‘?
Wist je dat ik ook op Instagram te vinden ben?

Mijn boek ‘Een (h)echte uitdaging’ kopen mag natuurlijk ook! Of zorgen dat ik mijn website in de lucht kan houden en onderhouden met een kleine bijdrage.