Mijn kind is te vroeg wakker. Wat nu?

Via de contactpagina van mijn blog stelde een pleegmama mij deze vraag: ‘Inge, mijn pleegzoontje van 3 is ‘s ochtends steeds erg vroeg wakker. Alhoewel hij dan nog doodmoe is, doet hij er alles aan om wakker te blijven. Hoe pak ik dat traumasensitief aan?’

Mijn pleegzoontje is steeds vroeg wakker

“Gelukkig was mijn kereltje nog een baby toen hij bij mij kwam en heb ik alle standaard regels en adviezen lekker aan mijn laars gelapt. Ik heb hem vaak bij me in bed genomen als hij het moeilijk had. Ik kan bevestigen dat dit inderdaad niet ‘verwennen’ of ‘gewoon maken’ is. Als hij het nodig had, dan had hij het nodig. En dan luisterde ik naar zijn signalen.

Later ging de overgang naar zijn eigen kamer best goed, hij was toen 1.5 denk ik. Nu gaat hij goed slapen, met wat uitstelgedrag dat typisch is voor een kleuter. ‘s Nachts slaapt hij lekker door.

Maar die ochtenden… Doorgaans wordt hij tussen half vijf en half zes wakker. Alhoewel hij dan nog doodmoe is, doet hij er alles aan om niet meer in slaap te vallen. Ik heb ondertussen al alles geprobeerd. De standaard gedragstherapeutische methoden werken voor hem absoluut niet. Bij mij in bed lukt voor hem het beste, een enkele keer valt hij om 7u weer uitgeput in slaap. Helaas is dat net het moment waarop we eigenlijk moeten opstaan. Maar vaak houdt hij zich wakker door te zingen, te wriemelen, rechtop te gaan zitten of aan mijn gezicht te kriebelen. Hierdoor is hij elke avond uitgeput als hij uit school komt. Op mij beginnen die korte nachten ook door te wegen.

De enige raad die ik tot nu toe kreeg, is om hem in zijn eigen bed te houden met een slaaptrainer, maar dan ligt hij huilend en angstig te wachten tot het konijntje eindelijk gaat stappen. Ik vraag me af of jij ervaring hebt met onveiligheid die zich op zo’n manier zou kunnen uiten. “
Pleegmama H.

Onze bezorgdheid

Mooi hoe zo’n vraag mij terugwerpt in de tijd. Ryan heeft ook zo’n fase gehad, maar daar is hij nu gelukkig helemaal overheen. Ik was deze episode, waarin Ryan telkens zo vroeg wakker werd en ons wakker maakte, vergeten en voel me dankbaar omdat hij nu zo’n gemakkelijk kind geworden is.

Ik herken mij in haar bezorgdheid over de vermoeidheid van het kind. Als volwassenen weten wij dat te weinig slapen allerlei gevolgen heeft voor het gedrag en het humeur van het kind. Een kind van drie heeft daar echter nog geen oren naar.

Met scha en schande heb ik geleerd om mij geen zorgen meer te maken over iets waarover ik geen ‘macht’ heb. Mijn pleegkinderen weten namelijk haarfijn mijn bezorgdheden te ontdekken en gaan precies op deze pijnpunten de machtsstrijd aan. Sinds ik bijvoorbeeld het al dan niet eten van Ryan losgelaten heb, eet hij bijna alles (ook groenten en fruit) op een normaal tempo op. Ik had nooit gedacht dat hem dit ooit zou lukken.

Mijn behoeften en zijn behoeften

Deze pleegmama geeft aan dat klassieke opvoedmethoden bij haar pleegzoon niet werken. Dat deden ze bij Ryan evenmin. We beloonden goed gedrag met stickertjes en gaven complimenten als hij ons ‘s ochtends niet gestoord had, maar hij bleef ons vaak ‘s ochtends heel vroeg wakker maken.

Door met Ryan in gesprek te gaan, kwamen we er achter dat er twee dingen speelden. Het eerste was dat hij gewoon zin had om wakker te zijn en vond dat hij genoeg geslapen had. Het tweede was dat hij ongerust en bang werd omdat hij alleen op zijn kamer was. Pas als hij ons hoorde, ook al was dat met een boze ‘ssst’, was hij er zeker van dat wij er nog waren. Net als veel andere pleegkinderen had Ryan toen nog een sterke verlatingsangst.

Het lukte ons niet om hem te overtuigen dat hij echt nog niet uitgeslapen was en zich beter zou voelen overdag met meer slaap. Omdat slaap nu eenmaal niet afdwingbaar is, heb ik dat stukje gewoon losgelaten. Ik wilde best tegemoet komen aan zijn angst en zijn behoefte om zeker te zijn dat wij er nog waren, maar ik wilde ‘s ochtends ook gewoon kunnen slapen tot mijn wekker ging.

Onze oplossing

Het compromis dat uit de bus kwam, was dat hij stil als een muisje mocht komen kijken of wij er nog waren en dat hij daarna stil als een muisje in zijn bed wakker mocht zijn. Zolang wij door hem niet gestoord werden, zou ik de beide deuren van de slaapkamers op een spleetje open laten. Als hij ons zou wakker maken met geluiden, zou ik onze deur dicht doen.

Op deze manier respecteerden we de behoeften van ons allemaal. Ik ben een paar keer wakker geworden van Ryan die in de deuropening naar ons stond te kijken, maar hij deed zo zijn best om stil te zijn dat ik deed alsof ik sliep. Na een week of wat was het nieuwtje er vanaf en bleef hij in zijn kamer. Een tijdje later troffen we hem ‘s ochtends terug slapend aan als onze wekker al was afgegaan.

Aan pleegmama H. heb ik onze oplossing doorgegeven, maar ook een variant voorgesteld. Ze zou met haar pleegzoon kunnen afspreken dat hij heel stil bij haar in bed mag kruipen als hij vroeg wakker is, maar dat ze hem terug naar zijn eigen kamer brengt als hij herrie gaat maken. Mocht dat gebeuren, dan is het een kwestie van heldere grenzen geven en consequent doorvoeren wat er afgesproken is. Een paar minuutjes in de eigen kamer is voldoende om daarna een herkansing te geven.

Te vroeg wakker? Even checken.

• Ga na of je (pleeg)kind wakker wordt van de honger. Als dit het geval is, laat het kind dan een half uur voor het slapen gaan nog een bakje yoghurt, een handje nootjes of een banaan eten.
• Misschien wordt je (pleeg)kind wakker omdat het ochtendlicht in zijn kamer komt. Zorg voor gordijnen die goed verduisteren.
• Maak gebruik van een (kinder)wekker. Jij bepaalt wanneer het tijd is om op te staan, tot dan blijft het donker, stil en rustig in huis. Ga niet ‘gezellig’ doen met een kind dat vroeg wakker is.
• Zou het kunnen dat het kind uitgeslapen is? Als het kind overdag genoeg energie heeft en een goed humeur, dan is het misschien tijd om het middagslaapje over te slaan of ‘s avonds wat later naar bed te gaan.
• Heeft het kind het warm genoeg of wordt het wakker van de kou? Er zijn kinderen die erg woelen en ‘s ochtends niet meer toegedekt liggen. Een warmere pyjama of een slaapzak kan dan een oplossing zijn.
• Heeft het kind last van omgevingsgeluiden omdat het hyperalert is? In dat geval kan een ‘White Noise’ toestel helpen. Zo’n toestel produceert een constant monotoon geluid waardoor het omgevingsgeluid uitgeschakeld wordt.

Succes!

Nog meer handige tips? Lees dan ook deze blogs:

• Door speelsheid medewerking krijgen.
• Familie wordt niet alleen door bloed bepaald
• Een planbord geeft een veilig gevoel
• Kattenkwaad uithalen is gezond sociaal gedrag.
• Sinterklaasstress slaat toe. Help!
• Hoe reageer je op een boze puber met ASS?

Je las een blog van Inge Vandeweege. Reageren mag altijd en delen ook!

Lees je al mee op de Facebookpagina ‘Inspiratie voor (pleeg)ouders‘?
Wist je dat ik ook op Instagram te vinden ben?

Mijn boek ‘Een (h)echte uitdaging’ kopen mag natuurlijk ook!

Of zorgen dat ik mijn website in de lucht kan houden en onderhouden met een kleine bijdrage. Soms staan in een blog affiliate links naar boeken of producten bij Bol.com. Als je via zo’n link bestelt, ontvang ik een kleine commissie.