Machtsstrijd met een pleegkind vermijden: 5 tips.

Ik kan het moeilijk geloven en achteraf gezien kan ik er ook wel om lachen. Ik ben met mijn ogen open in mijn valkuil getrapt. Machtsstrijd met een pleegkind, eens in de zoveel tijd laat ik mij verleiden.

Zindelijkheid

Lars is bij zijn aankomst in ons gezin nog niet zindelijk. Al snel ontdek ik dat hij controle heeft over zijn plasjes en tot mijn grote vreugde leert hij heel gemakkelijk om op zijn potje te plassen. Er zijn nog wel eens ongelukjes, maar als ik er aan denk om hem regelmatig op het potje te zetten, gaat het goed. Zonder er lang bij stil te staan, besluit ik dat het dan ook tijd is om hem te leren zijn grote boodschap op het potje te doen. Het zijn mooie zonnige dagen, dus ik laat hem zonder luier in een sportbroekje in de tuin rondlopen. Ik hou hem goed in de gaten en wanneer ik de signalen zie van de grote boodschap die op komst is, zet ik hem op het potje.

Lars zit echter ongemakkelijk op het potje te wiebelen en maakt geluiden van frustratie. Ik laat hem dan terug rondlopen en zet hem regelmatig op het potje. Lars doet zijn grote boodschap echter niet op het potje, hij wacht tot hij weer een luier om krijgt.

Machtsstrijd

Op de derde dag gaat het mis. Ik zie aan Lars dat de grote boodschap op komst is en zet hem op het potje. Lars wil echter niet, ik word boos en verhef mijn stem. Omdat ik voet bij stuk wil houden en niet wil toegeven, geef ik Lars geen luier om. Ik verplicht hem om in de tuin dicht bij mij in de buurt te spelen zodat ik hem in de gaten kan houden. Lars wordt boos, hij laat dat zien door alles te doen waarvan hij weet dat het niet mag. Hij hervalt in zijn oude gedrag van trotseren en opstandig doen.

Ik verlies helemaal uit het oog dat dit hele ‘gevecht’ begonnen is omdat ik graag wil dat hij leert om zijn behoefte op het potje te doen. Het is verschoven naar “ik wil dat je nu doet wat ik zeg“. Ik kom net als Lars in mijn oude patroon terecht. Ik dacht vroeger dat ik zo’n machtsstrijd met een pleegkind uiteindelijk wel zou winnen door heel consequent en streng te zijn.

Machtsstrijd met een pleegkind verlies je altijd

Ondertussen weet ik wel beter. Ook als het me lukt om te ‘winnen’, verlies ik eigenlijk. Want wat ik verlies is de kostbare verbinding met dit kind. Dat leidt tot verwijdering en tot nog meer opstandigheid bij het kind. Wat ik nu doe is het tegenovergestelde van een traumasensitieve opvoeding.

Het is tijd voor een time-out voor mezelf. Ik moet even bezinnen en mijn ‘plan’ laten varen. Dat vind ik moeilijk, heel moeilijk. Maar ik vind houvast in de uitspraak van Haim Omer, uit zijn boek “Geweldloos verzet in gezinnen“: “inflexibiliteit bij het kind + inflexibiliteit bij de ouder = catastrofe“. Ik ben degene die mijn gedrag moet bijsturen wanneer ik een andere uitkomst wil bij het kind. Ik geef niet op, maar ik geef nu wel toe. Mijn strategie werkt niet. En zoals mijn man altijd zegt: “hetzelfde blijven doen en een andere uitkomst verwachten is waanzin”.

Tijd dus om de rust te laten wederkeren en een nieuwe koers te gaan varen. Op het internet lees ik wat over het onderwerp en besluit ik dat ik te overhaast te werk ben gegaan. Ik keer op mijn stappen terug en laat Lars zijn grote boodschap in zijn luier doen. Ik ben blij dat hij mij laat weten dat de luier vol zit. Wanneer hij er nog niet op is gaan zitten, lukt het mij om de drol in het potje te kiepen en door Lars naar de wc te laten brengen. We kopen mooie onderbroekjes en leggen die klaar voor wanneer het hem lukt zijn drol in het potje te deponeren. Ik laat zien dat Ryan geen luiers draagt maar onderbroeken. En verder laat ik het los, er komt vast een dag dat hij er gewoon aan toe is. En dat is nu nog niet.

Waarom dwang niet werkt

Pleegkinderen hebben in hun ‘verontrustende’ thuissituatie vaak machteloosheid en controleverlies ervaren. Wanneer wij als pleegouders ook gaan dwingen, dan lokt dat vaak een stressreactie bij de kinderen uit. Ze reageren dan met een vlucht-, vecht- of verstarrende reactie. Wanneer wij dwingen, beschadigen we de band die we voorzichtig aan het opbouwen zijn. Die band hebben we nodig om de pleegkinderen met ons te laten meewerken. Pleegkinderen opvoeden vergt soms nieuwe vaardigheden en nieuwe strategieën.

Een ander terrein waarop pleegkinderen vaak de machtsstrijd aangaan is aan tafel. Ze voelen heel goed aan dat jij wilt dat ze goed eten en daardoor hebben ze macht over jou. Als je een moeilijke eter in huis hebt, kan dat een hele uitdaging zijn. Lees dan ook de blogs: ‘Pleegkinderen en eten, vaak een moeilijke combinatie’ en ‘Storend gedrag aan tafel. Wat kan ik doen?’

Enkele tips voor pleegzorgers

• Pas op met regels die niet te handhaven zijn. Je kunt een kind (zonder het geweld aan te doen) niet dwingen om te eten. Je kunt een kind niet verplichten om zijn ontlasting op het potje te doen.
• Neem zelf een time-out wanneer het niet lukt om je ‘kalm brein’ te bewaren.
• Haal jezelf uit de valkuil van te willen winnen. Winnen door dwang is verliezen.
• Ga op zoek naar andere oplossingen.
• Leg de lat wat lager. Onthoud dat je pleegkind nog veel ontwikkelingswerk heeft.

Meer lezen over zelfzorg als pleegzorger:

• Hulp vragen als pleegzorger. En krijgen.
• Pleegzorg en het ego van de pleegouder
• Pleegkind loslaten. Hoe lang gaat hij blijven?
• Boosheid als pleegouder. Absoluut niet handig.
• Alles-mag-zone’ voor pleegouders.
• Lars staat op de wachtlijst.
• Na 8 jaar pleegzorgen had ik zelf therapie nodig
• Mijn ervaring met traumatherapie en EMDR