Respect voorleven als opvoedmiddel

Mensen zijn geboren na-apers. Onze (pleeg)kinderen leren van ons bij elk woord en elk gebaar dat we gebruiken. Ze spiegelen zich aan ons. Daarom is het uitermate belangrijk dat we de waarden die we willen overdragen ook zelf toepassen.

Voorleven is het krachtigste opvoedmiddel

Sta eens stil bij de waarden die jij cruciaal vindt in je communicatie met andere mensen. Wat is voor jou heel belangrijk?

Voor mij zijn het authenticiteit, empathie, tolerantie, vriendelijkheid, eerlijkheid, assertiviteit en respect. Natuurlijk wil ik graag deze waarden doorgeven aan onze pleegkinderen. Omdat kinderen nu eenmaal het beste en het snelste leren van een voorbeeld, moet ik deze waarden uitdragen. Kinderen met een verstoorde hechting leren zelden van een preek, voor hen is telkens opnieuw ‘een goed voorbeeld’ zien veel effectiever.

Ik pas de sociale regels die voortvloeien uit respect en vriendelijkheid voortdurend zelf toe. Ik begroet, neem afscheid, bedank, wacht mijn beurt af, ga voor andere mensen opzij, blijf van anderen hun spullen af en stel een vriendelijke vraag wanneer ik iets wil. Automatisch nemen de kinderen dat van mij over. Ik werk niet meer met het klassieke ‘Wat zeg je dan?’ omdat ik gemerkt heb dat onze pleegkinderen daar opstandig van worden, ze houden geen van allen van ‘moetjes’.

Soms leg ik ook uit aan een pleegkind waarom ik doe wat ik doe, mijn beurt afwachten bijvoorbeeld. Ik benadruk dan dat we het zelf ook niet fijn zouden vinden als iemand anders ons langer laat wachten door ons te passeren. Op deze manier ben ik stiekem het kind aan het helpen om zijn prefrontale cortex te ontwikkelen. De vaardigheid om je impulsen te beheersen (iedereen voorbijsteken omdat je iets ‘nu’ wilt) behoort tot je hogere hersenfuncties.

Respect voorleven in mijn relatie met het kind

Kinderen leren echter niet alleen door te kijken hoe wij met anderen omgaan. Ze steken vooral veel op uit de manier waarop we met hen omgaan. Voorleven is het krachtigste opvoedmiddel. Als wij snauwen, commanderen of dwingen om iets van een kind gedaan te krijgen, dan leert het kind dat het op die manier zijn wil aan anderen kan opleggen.

Als ik wil dat mijn pleegkind mijn waarden van mij overneemt, dan zal ik die moeten toepassen in mijn relatie met het kind.

Oeps.

Respect, soms is het gemakkelijk

Mijn man en ik passen de sociale regels ook toe in onze relatie met de kinderen, ze worden begroet bij het thuiskomen, we nemen afscheid wanneer ze vertrekken en we stellen vriendelijke, beleefde vragen om iets van hen gedaan te krijgen.

We gaan zelfs een stapje verder door van hun spullen af te blijven. We ruimen bijvoorbeeld hun kamer of kast niet op zonder hen daarbij te betrekken.

Met andere woorden: we behandelen de kinderen zoals we zelf behandeld willen worden.

Respect, soms is het moeilijk

Als een kind ‘zoet’ is, is het gemakkelijk om respectvol met een kind om te gaan. Wat doe je echter wanneer een kind ‘stout’ is? Voelt je pleegkind zich nog gehoord, geliefd, gesteund, gewaardeerd en gerespecteerd als het ondeugend is of zijn stoppen doorslaan?

De mensen die al een tijdje mijn blogs lezen, weten ondertussen dat ik geen heilige ben. Mijn ongeduld zorgt ervoor dat ik soms snauw, commandeer of dwing.

Nochtans is het eenvoudig. Als ik wil dat mijn pleegkind:

• empathisch wordt, dan moet ik empathie tonen voor het kind, ook wanneer het dwars doet;
• tolerant wordt, dan moet ik het kind in zijn waarde laten, ook wanneer het een andere mening heeft dan ik;
• assertief wordt, dan moet ik voordoen hoe je respectvol je mening kan geven en bereid zijn te luisteren naar de mening van het kind. Bovendien moet ik wat ik wil niet doordrukken, maar bereid zijn om een compromis te maken of door te praten tot we een oplossing vinden waar we beiden tevreden over zijn.

Authenticiteit

Ik ben nog aan het oefenen met dat hele ‘voorleven’. Het lukt me echt niet altijd om een toonbeeld te zijn van respect als een kind opstandig doet. Gelukkig hoeft dat ook niet. Ik ben een mens, met goede en slechte dagen, met mooie en met minder mooie eigenschappen. Wat wij de kinderen ook voorleven in ons gezin is dat iedereen zichzelf mag zijn. We mogen al eens een fout maken of niet zo aardig zijn. We mogen onze eigen authentieke zelf zijn en toch onvoorwaardelijke liefde ontvangen. We zeggen sorry en maken het weer goed.

Je vind meer informatie over de prefrontale cortex in mijn boek ‘Een (h)echte uitdaging’.

Heb je deze blogs al gelezen?

• Vakantie met een pleegkind. De hel of de hemel?
• Verwachtingen zetten je pleegkind onder druk.
• Verbinding is het sleutelwoord bij pleegkinderen.
• Autisme of autistisch gedrag bij een pleegkind.
• Voorspelbaarheid. Daar houden pleegkinderen van
• Overprikkeling bij een pleegkind voorkomen. 5 tips
• Faalangst bij een pleegkind. Wat kunnen we doen?
• Van faalangst naar een growth mindset
• Help! Mijn pleegkind steelt. Wat nu?
• Ik ben een slecht voorbeeld voor mijn pleegzoon.
• Complimenten geven. Ja of nee?