Verbinding is het sleutelwoord bij pleegkinderen.

Oh man, wat is het soms moeilijk. Na een paar heerlijke ontspannen dagen op vakantie is het weer zover, onze pleegkinderen gaan voor een rondje ‘lastig gedrag’. Ik focus mij op het lastig gedrag en vergeet dat ik zo de verbinding met de kinderen kwijt raak.

Drie koppigaards samen is geen goede combinatie

Soms ben ik net zo hardleers als onze pleegkinderen. Ik weet dat het niet werkt en regelmatig probeer ik het toch. Wanneer Ryan heel langzaam eet, ergert mij dat. Ik begin te vitten en wissel dat af met aanmoedigingen om door te eten. Hij wordt er enkel langzamer en dwarser door. Wanneer Lars aan een rondje ‘grenzen opzoeken’ begint, probeer ik hem te doen ophouden door te dreigen (met het welbekende één, TWEE, …)  en als het niet helpt, te straffen. Ook Lars wordt er geen ‘zoeter’ kind door, integendeel hij vindt het een leuke manier om mijn aandacht te krijgen en vast te houden, dus hij houdt niet op.

De dag eindigt met twee kinderen in de caravan die niet willen slapen. Mijn rustig avondje met een kopje koffie en een boek, wordt me door de neus geboord en ik word stik chagrijnig. Wanneer de kinderen eindelijk liggen te slapen, schaam ik me voor mijn gedrag. Ik voel me zo wanhopig dat ik bedenk dat ik maar beter kan stoppen met bloggen over pleegkinderen. Ik voel me de slechtste pleegmoeder ter wereld.

Bloggen over vallen en weer op staan

Mijn man kent me gelukkig door en door. Na het ontbijt stuurt hij Ryan naar het animatieteam en zet hij Lars achterop zijn fiets voor een ritje naar het dorp. Hij parkeert me op een ligstoel voor de caravan met een kopje koffie en het bevel helemaal niets te doen tot hij terug is.

Het werkt. Koffie slurpend in de zon komt mijn moed en goede humeur terug. Ik bedenk dat de situatie van gisterenavond precies de reden is dat ik blog. Schrijven is mijn therapie. Iemand heeft me ooit vertelt dat alle advies dat je ongevraagd aan een ander geeft, eigenlijk voor jezelf bedoeld is. Door te bloggen hou ik mezelf op de rit. Het is utopisch om te denken dat ik ooit genoeg kennis zal hebben om de ‘perfecte pleegmama’ te zijn. Het is het toepassen van al die kennis dat de ware uitdaging vormt.

Het enige wat ik kan doen voor de kinderen is leren van mijn fouten, doorzetten en volhouden. Dat mag best met vallen en opstaan. Liefst zelfs. Dan zit er nog een beetje uitdaging in.

Focus op verbinding

Het moeilijk gedrag is een symptoom

Ik weet precies waar ik de mist ben ingegaan. Er is geen “instant solution” voor het moeilijk gedrag van pleegkinderen. Het werkt niet om te focussen op hun lastig gedrag. Er is geen techniek ter wereld die er voor zorgt dat het onmiddellijk en voor altijd engeltjes worden. Ondertussen weet ik in welke omstandigheden ik van Ryan dwars gedrag kan verwachten. Wanneer ik er op voorbereid ben, neem ik zijn gedrag niet persoonlijk en kan ik mijn ‘kalm brein’ behouden.

Omdat het tot nu toe een heerlijke vakantie was en de kinderen zich voorbeeldig en gezellig gedroegen, heb ik de bui niet voelen aankomen. Ik heb gisteren hun gedrag persoonlijk genomen en voelde me uitgedaagd. Ik vond dat het mijn verantwoordelijkheid was als pleegouder om hun gedrag te stoppen en in goede banen te leiden. Als vanouds werd ik dus strenger en dat werkt bij beide kinderen als een rode lap op een stier.

Wat ze op dat moment nodig hebben is geen strenge pleegouder. Het is immers niet met opzet dat ze zich zo gedragen. Ryan was moe omdat hij al dagen heerlijk in interactie was met andere kinderen en zijn ’emmertje vol zat’. Ryan reageert op vermoeidheid met dwars gedrag. Lars is heel gevoelig voor sfeer en reageerde op de spanning tussen Ryan en mij.

Rust brengen in de chaos

Wat Ryan op zo’n moment nodig heeft is de verbinding met mij. Wanneer hij zo dwars doet uit vermoeidheid moet ik rustig blijven en het heft in handen nemen. Dat kan ik doen door aan de ene kant begripsvol te zijn voor zijn gevoelens en aan de andere kant grenzen te stellen aan zijn gedrag. Ik kan dat hoor, ik heb het vaak genoeg mogen oefenen wanneer hij totaal overstuur en erg vermoeid terug kwam van een weekend bij zijn mama.

De ‘juiste’ aanpak gaat dan ongeveer zo: “Wat is er manneke, smaakt het eten je niet? Hmmm, ik zie dat je geen zin hebt in je eten, zou het kunnen dat jij moe bent?” Daarop volgt dan meestal een luide “Ik ben niet MOE!” Waarop ik reageer met “Oké, jij zegt dat je niet niet moe bent, maar ik zie dat je heel langzaam eet en meestal vind je dit gerecht heel lekker, wat is er dan wel de hand?” Waarop ik dan meestal een boze “er is niets aan de HAND!” krijg.

Bon, dan is het duidelijk dat hij zelf niet goed weet waarom hij precies zo doet, maar ook dat hij nu geen beheersing heeft over zijn gedrag. Dan is het aan mij om de leiding in handen te nemen. Ik werk dan zo veel mogelijk met keuzes en zorg dat hij zo snel mogelijk en zonder een escalatie tussen ons naar bed kan. Dat gaat dan zo: “Wil je nog even dooreten of is het genoeg geweest? Lust je nog een yoghurt of niet? Wil je douchen of zal ik je even helpen met wassen? Wil je door mij of door papa Mark voorgelezen worden?”

Soms volgt er dan nog ergens tussendoor een huilbui in mijn armen waarbij ik hem verzeker dat ik van hem hou en dat het oké is om soms even niet flink te zijn. Zo blijft de verbinding tussen ons behouden en blijf ik voor hem veilig. Langzaam aan ontspant hij dan en begint hij weer mee te werken.

Verbindende activiteiten

Ook Lars maakt door zijn dwarse gedrag duidelijk dat hij behoefte heeft aan onze aandacht. Omdat hij alles aan vakantie nieuw en leuk vindt, hebben we een paar dagen ‘geen kind aan hem gehad’. Hij maakt ons door zijn gedrag duidelijk dat hij weer wat meer verbinding met ons kan gebruiken. Een ritje met mijn man naar de bakker en even samen met mij een boekje lezen, zijn hier de verbindende activiteiten die volstaan om van hem weer een vrolijk en lief baasje te maken.

Verbinding maakt een evolutie mogelijk

De gedragsproblemen van Ryan zijn aanzienlijk verminderd op de drie jaar dat hij bij ons woont. Eigenlijk verschilt hij nu nog nauwelijks van een ‘gewoon’ kind. Het is heerlijk om op de camping te zijn en het gezinsleven van andere mensen van dichtbij mee te maken. Erg relativerend is dat. In elk gezin is er wel eens een kind dat dwars of driftig wordt en een ouder die zijn of haar stem verheft.

Door begripsvoller en rustiger te reageren op de buien van Ryan, is hij in de loop der jaren veel rustiger geworden. Traumasensitief opvoeden werkt. Niet onmiddellijk, het is geen instant solution, maar op de lange termijn heeft het een grote bijdrage geleverd aan het herstel van Ryan.

Je vindt inzichten tips over verbinding met je pleegkind in mijn boek ‘Een (h)echte uitdaging’.

Meer tips & tricks voor het opvoeden van pleegkinderen? Lees dan ook:

• Het reptielenbrein aan de macht bij pleegkinderen
• Faalangst bij een pleegkind. Wat kunnen we doen?
• Van faalangst bij een pleegkind naar een ‘growth mindset’.
• Overprikkeling voorkomen bij een pleegkind: 5 tips.
• Verwachtingen zetten je pleegkind onder druk.
• Autisme of autistisch gedrag bij een pleegkind.
• Vakantie met een pleegkind: de hel of de hemel?
• Voorspelbaarheid. Daar houden pleegkinderen van.
• Vakantiestress voorkomen bij kinderen. tips
• Een knuffel geven brengt verbinding.
• Humor werkt ontspannend, ook bij pleegkinderen.
• Familie wordt niet alleen door bloed bepaald