Verwachtingen zetten je pleegkind onder druk.

Een pleegkind dat niet in ons nest geboren is en met onze normen en waarden is opgegroeid, wordt de hele dag door met onze verwachtingen geconfronteerd. Tandenpoetsen, lichaamsverzorging, tafelmanieren, mensen begroeten en afscheid nemen, dankjewel zeggen wanneer je iets krijgt, gezond eten, genoeg eten, niet teveel eten, volwassenen aankijken, enzovoort. Allemaal verwachtingen.

Er zijn dagen dat ik het gevoel heb dat ik de hele dag aan het corrigeren ben. Ik word daar niet vrolijk van. Mijn pleegkinderen ook niet. En mijn man evenmin. Ik lijk wel de Pa uit het liedje van de band Doe Maar:

“Knoop je jas dicht, doe een das om, was eerst je handen,
kam je haren, recht je schouders, denk aan je tanden,
blijf niet hangen, recht naar huis toe, spreek met twee woorden,
stel je netjes voor, eet zoals het hoort en zeg u”

Het werkt niet

Werkt deze manier van opvoeden bij jullie wel? Nou bij mij niet. Ryan wordt namelijk erg dwars van mijn gezeur. Ik had vroeger helemaal niet in de gaten dat ik aan het zeuren was. Ik dacht dat ik aan het opvoeden was. Volgens het boekje, keurig pedagogisch verantwoord. Ik maakte met een beleefde vraag aan het pleegkind mijn verwachting duidelijk en meestal vertelde ik er gelijk bij waarom ik dat belangrijk vond.

Een maaltijd ging dan ongeveer zo: “Kun je rechtzitten a.u.b. ? Wil je je handen boven tafel houden? Kun jij eten met je mond dicht? Ik hoor je gesmak en dat vind ik niet echt aangenaam. Je zit te dromen, kun je even dooreten a.u.b. ? Zo meteen is iedereen klaar en we vinden het niet zo fijn om lang te zitten wachten op jou. Kun je stoppen met de stukjes vlees er uit te vissen en gewone happen nemen? Kun je je elleboog van tafel halen? Of ben je zo moe dat je je hoofd moet ondersteunen? Dan kun je beter zo meteen een middagdutje doen. Kun je stoppen met me te schoppen onder tafel? Ik vind het vervelend als je zit te wiebelen en je voeten steeds tegen me aan komen.”

Gezellig hé? Niet dus. Herkenbaar?

Bovendien heeft het nooit geholpen. Elke maaltijd opnieuw hetzelfde riedeltje. Er waren goede dagen; dan at Ryan vlot en over het algemeen best goed gemanierd. Hij kan het dus wel. En er waren slechte dagen; dan werd Ryan steeds dwarser van mijn gezeur. Op die dagen at Ryan weinig en de sfeer aan tafel was verpest.

Verwachtingen zetten je pleegkind onder druk

Wanneer een pleegkind een laag zelfbeeld heeft door onveilige hechting, kan het angstig worden van onze verwachtingen. Wat als het niet lukt om steeds lief, flink en braaf te zijn? Die angst zorgt voor extra spanning en stress en je raadt het al, die stress zorgt weer voor gedragsproblemen.

Pleegkinderen kunnen behoorlijk gaan dwarsliggen wanneer ze van alles moeten. Soms krijg je een opstandige “Nee”, maar vaker verzinnen ze allerlei smoesjes om onder de ‘Moetjes’ uit te komen. Of ze gaan saboteren, door extra langzaam te doen. Aandringen, je stem verheffen en straffen is zelden zinvol. Mijn ervaring heeft me geleerd dat dit meestal een averechts effect heeft.

Neem je verwachtingen onder de loep

Wat werkt er wel? Ga na of je de lat niet onnodig hoog legt. Wees niet te strikt en vraag je telkens opnieuw af waarom iets eigenlijk niet mag of waarom het moet. Vaak zul je merken dat een heleboel dingen eigenlijk niet echt prioritair zijn of voortkomen uit irrationele angsten.

Is het echt zo belangrijk dat het kind nu onmiddellijk leert om alle groenten te proeven? Hij gaat heus niet verhongeren of ziek worden omdat hij nu nog maar drie soorten groenten lust. Hoe erg is het wanneer je pleegkind nog niet in staat is om iedereen te begroeten of om netjes afscheid te nemen? Is het niet verstandiger om te wachten tot een kind er klaar voor is om dat uit zichzelf te doen in plaats van het af te dwingen?

Wij hebben in elk geval veel meer rust, een gezelligere sfeer en meer vrolijkheid in huis sinds we aanvaard hebben, dat er een heleboel dingen zijn die voor de pleegkinderen moeilijk zijn en die hen lang niet altijd lukken. Niemand heeft er baat bij wanneer er een hele dag geboden en verboden zijn en er voortdurend gemopperd of bekritiseerd wordt.

Hoe zou jij je voelen wanneer je partner of een vriend voortdurend eisen stelt aan je gedrag, je dingen verbiedt en kritiek geeft op wat je doet? Zou je je dan geliefd voelen?

Wat werkt er wel?

De lat lager leggen

Ik heb een lijstje gemaakt van al mijn verwachtingen en besloten om er een aantal op de lange baan te schuiven. Het is niet mijn taak om door dwang mijn pleegkind om te vormen tot een voorbeeldig kind. Het is mijn taak om mijn pleegkind te laten herstellen en het de kans te geven zich te ontwikkelen.

Dat zal ik nooit bereiken door meer stress te veroorzaken. Dat bereik ik enkel door de stress te verminderen, door traumasensitief op te voeden dus. Door voortdurend eisen te stellen aan Ryans gedrag aan tafel, kwam hij onder druk te staan. Hierdoor kreeg hij steeds meer stress en ging hij zich dwars en opstandig gedragen.

Ik doe mijn uiterste best om hem ‘met rust’ te laten aan tafel. Hij zit nu verder van mij weg zodat ik zijn gewiebel niet meer voel. Ik geef geen opmerkingen meer over zijn manier en snelheid van eten. De regel blijft dat hij niet mag smakken en niet mag spelen aan tafel. Wanneer hij dat toch blijft doen, na een waarschuwing, wordt hij van tafel gestuurd en mag hij na ons eten. Dat is maar twee keer gebeurd, nu is één waarschuwing voldoende.

De sfeer aan tafel is nu gezelliger en in het algemeen eet Ryan meer dan vroeger. Er zijn nog maaltijden dat hij weinig eet omdat hij geen honger heeft of omdat hij niet lekker in zijn vel zit. Ik doe mijn uiterste best om daar niets van te zeggen en die verantwoordelijkheid bij hem te laten. Ik troost mezelf met de wetenschap dat hij nu gemiddeld per week meer eet dan voorheen toen ik nog zat te ‘zeuren’.

Voorleven

Tafelmanieren en andere etiquette regels zijn geen prioriteit meer voor mij. De kinderen leren dat bij ons langzaam aan. Door consequent zelf het gewenste gedrag te demonstreren, ontwikkelen de kinderen zich op hun eigen tempo en gaan ze op een dag ons gedrag modelleren. Zo pikken pleegkinderen bij ons snel op om dankjewel en alsjeblieft te zeggen, omdat wij dat ook voortdurend doen. Daar ben ik dan stiekem best trots op.

Gisteren verraste Lars ons allemaal door rustig 4/5 van zijn bord leeg te eten en daarna zijn vorkje en lepeltje keurig naast elkaar schuin in zijn bord te leggen met de mededeling: “Klaar!”. Niet te geloven wat een evolutie dit manneke heeft doorgemaakt, 3 maanden geleden was het een gillend en schrokkend monster aan tafel. Bovendien was ik nog niet eens aan ‘de tafelmanieren’ begonnen met hem…

Wat wel werkt om Ryan beter te laten eten lees je hier: Moeilijke eter aan tafel. Wat kan ik doen?

Pleegkinderen hebben grenzen nodig om zich veilig te voelen, te veel begrenzing zorgt echter voor opstandigheid. Je vindt meer informatie over grenzen stellen in mijn boek ‘Een (h)echte uitdaging.’

Meer blogs met opvoedingstips voor pleegkinderen:

• • Autisme of autistisch gedrag bij een pleegkind?
  • Vakantie met pleegkind. De hel of de hemel?
  • Babygebaren kunnen heel wat frustratie voorkomen.
  • Voorspelbaarheid, daar houden pleegkinderen van.
  • Vrij spel in onze ‘ja-dat-mag-zone’.
  • Verbinding is het sleutelwoord bij pleegkinderen.
  • Het reptielenbrein aan de macht bij pleegkinderen
  • Vakantiestress voorkomen bij kinderen. tips
  • Een knuffel geven brengt verbinding.
  • Humor werkt ontspannend, ook bij pleegkinderen.
  • Wat als je pleegkind een slecht humeur heeft?