Wat kun je doen als je kind pest?

Ryan pest soms. Dat doen alle jongens van 9 waarschijnlijk wel eens, maar toch til ik er zwaar aan. Ik vind pesten echt niet door de beugel kunnen en merk dat ik er een beetje kriebelig van word.

Bij ons thuis is het vooral Lars, die hier regelmatig een weekendje komt logeren, die het soms moet ontgelden. Maar ook ik krijg af en toe pesterige opmerkingen te verduren. Tot voor kort pestte Ryan slechts zelden, maar nu merk ik dat het een gewoonte wordt. Hoog tijd dus om het aan te pakken.

Waarom pest een kind?

Mijn gevoel zegt me dat het (weer eens) te maken heeft met dat laag zelfbeeld. Ik ga op zoek naar informatie en zie dat het klopt. Onze Ryan doet het zo goed, hij heeft steeds meer het gevoel dat hij waardevol is en kent zijn eigen capaciteiten, maar toch blijft hij enigszins ‘fragiel’.

Van zodra hij geraakt wordt, omdat hij bijvoorbeeld geen gelijk krijgt of gecorrigeerd wordt, voelt hij zich ‘minder-waardig’. Onmiddellijk probeert hij dat te compenseren door een wedstrijdje aan te gaan dat hij kan winnen (een woordenwisseling bijvoorbeeld) of door iemand anders figuurlijk de grond in te duwen, te pesten dus. Door een ander naar beneden te halen, heeft hij het gevoel dat hij weer hoger komt. Dan voelt hij zich weer meer waard.

Soms gaat hij over tot pesten als we met Lars bezig zijn. Als Ryan zich goed in zijn vel voelt, kan hij er prima mee om dat er aandacht naar Lars gaat. Wanneer hij zich echter niet goed voelt, dan kan hij die aandacht niet delen. Hij heeft zelf onze ‘waardering’ en belangstelling dan nodig om zich goed te voelen en heeft het gevoel iets tekort te komen als we met Lars bezig zijn. Hij is jaloers.

Helaas is op een pesterige manier met elkaar omgaan in onze maatschappij nog schering en inslag. Voor veel kinderen is het dus eerder normaal om zo hun negatieve emoties af te reageren en waarschijnlijk heeft Ryan dit gedrag op school opgepikt.

Bij Ryan valt het gelukkig mee

Ryan pest vooral door de ander een beetje bijdehand belachelijk te maken, te kleineren of iets te doen waarvan hij weet dat de ander het vervelend vindt. Soms ‘verklikt’ hij Lars en probeert hem op die manier in onze ogen minder waard te maken.

Andere kinderen gaan een stapje verder door te schelden, te bedreigen, spullen weg te nemen of fysiek (slaan, schoppen, duwen) te pesten. Dat doet Ryan gelukkig niet.

Wat nu?

Pesten aanpakken op lange termijn

Tja, telkens weer kom ik op hetzelfde uit: ‘Als ik wil dat een kind zich goed gedraagt, dan moet ik het kind helpen om zich goed te voelen’. Het blijft dus werken op lange termijn. Ryan is door zijn voorgeschiedenis onveilig gehecht en dat blijft een rol spelen. Misschien wordt zijn zelfbeeld nooit zo stabiel als dat van een kind dat in alle geborgenheid en veiligheid is geboren en opgegroeid.

Maar dat neemt niet weg dat we eraan blijven werken. Hem helpen om zijn zelfbeeld op te krikken en zijn zelfvertrouwen te laten groeien, is hier altijd prioritair. Hoe we dat precies doen kun je lezen in mijn boek ‘Een (h)echte uitdaging’.

Pesten stoppen

Daarnaast is niet pesten hier een duidelijke regel. Doorgaan met iets waarvan de ander aangeeft dat niet te willen, vinden wij niet acceptabel. Voortdurend grapjes maken ten koste van iemand anders, zodat die persoon zich ‘minder’ voelt, is geen plagen maar pesten. Dat vinden wij niet oké.

De afspraak is dat degene die zich gepest voelt, dat duidelijk maakt. Bijvoorbeeld door rustig te vragen om op te houden of te zeggen ‘dat vind ik niet leuk of grappig‘. Wij leren Ryan aan om op deze manier te reageren op pesters op school. Soms komen wij op voor Lars omdat hij verbaal nog niet sterk genoeg is om zich te verweren tegen de bijdehante opmerkingen van Ryan.

Hoe pakken we het aan?

Als Ryan een paar keer na elkaar pest vragen we hem wat er aan de hand is. Vaak is er dan op school iets gebeurd waar hij nog boos over is of hij heeft het even moeilijk omdat hij de aandacht moet delen met Lars. Op die manier helpen we hem om zijn aandacht naar binnen te richten en op te pikken wat hij voelt. We maken hem alert op zijn patroon van zijn negatieve emoties afreageren. Door zich te kunnen uiten of even lekker te knuffelen, gaat het meestal snel weer beter.

Als hij lang in zijn pestmodus blijft hangen, gaan we er in mee. Dan gedragen wij ons ook vijf minuten zo naar hem en vragen of het oké is. Wij zijn verbaal en fysiek nu eenmaal sterker en als wij doorgaan als hij het niet leuk vindt, dan is het geen plagen maar pesten. Hij geeft dan snel toe dat het geen leuke manier is om met elkaar om te gaan en dat hij het niet wil. Regels gelden bij ons voor iedereen of voor niemand. Dus als hij niet gepest wil worden, mag hij ook niet pesten. Deze techniek heeft echter alleen zin bij een kind dat al in staat is om zich in te leven in iemand anders. Bij Ryan is zijn prefrontale cortex nu zo ver ontwikkeld dat hij dat kan.

Pesten is niet oké

Wij hebben een nultolerantie voor pesten, maar we bestraffen het niet. We leren Ryan om zijn emoties met woorden te uiten in plaats van ze af te reageren op anderen. We helpen hem met constructieve oplossingen te zoeken voor zijn problemen. Als dat lukt heeft hij het pesten niet langer nodig om zich beter te voelen.

Wij vinden het belangrijk dat hij leert om respectvol en positief met anderen om te gaan. Maar net zoals bij het leren fietsen of zwemmen, hebben kinderen soms hun (pleeg)ouders nodig om hen te leren om op een leuke manier samen te spelen. Dat is wat in onze ogen ‘opvoeden‘ is, veel oefenen en met vallen en opstaan nieuwe vaardigheden onder de knie krijgen.

Je las een blog van Inge Vandeweege. Reageren mag altijd en delen ook!

Volg je ingevandeweege.blog al per email? Schrijf je in!
Lees je al mee op de Facebookpagina ‘Inspiratie voor (pleeg)ouders‘?
Wist je dat ik ook op Instagram te vinden ben?

Mijn boek ‘Een (h)echte uitdaging’ kopen mag natuurlijk ook! Of zorgen dat ik mijn website in de lucht kan houden en onderhouden met een kleine bijdrage.

Deze blogs vind je misschien ook interessant:

• Dichtklappen of bevriezen. Hoe reageer je daarop?
• Gillen uit frustratie.
• Hoe reageer ik op een boos kind?