Naar het schijnt, komt burn-out vaker voor in de zorgsector dan in andere sectoren. Horen wij als pleegzorgers dan in de zorgsector? Hmmm. Alhoewel het geen betaalde job is, zorgen wij natuurlijk wel 24/7 voor ons gezin. Als je een pleegkind in huis hebt, dat een echt zorgenkind is, dan wordt er voortdurend beroep op je gedaan en kun je nooit echt tot rust komen.
Ik herken me in jouw verhaal
Op mijn boek ‘Een (h)echte uitdaging’ komen regelmatig reacties van pleegouders. Tientallen mensen lieten me weten dat ze zichzelf herkennen in mijn verhaal. Ik ben duidelijk niet de enige die vol goede moed aan het pleegzorgavontuur begon en doorging tot de burn-out. Gisteren liet een pleegmama me weten: ‘De eerste pagina’s in je boek zijn zo herkenbaar. Ik ben mentaal en fysiek uitgeput. Iedereen dag is een strijd met hem en ik ben op.’
Haar woorden blijven in mijn hoofd hangen. Ik fantaseer over hulp aanbieden. Wat helaas onmogelijk is aangezien ik al twee pleegkinderen in huis heb en min of meer aan mijn sofa gekluisterd ben door mijn lek hoofd. Bovendien heeft de griep mij te pakken, voor de zesde dag al, weliswaar al 2 dagen zonder koorts, maar nog steeds ben ik heel moe en zwak. Ik hoest me de longen uit het lijf. Toch is mijn eerste gedachte: ‘Hoe kan ik haar helpen?’
Burn-out in de zorg
Pleegzorgers leggen hun hart en ziel in het helpen van anderen. We zijn voortdurend in de weer om te zorgen voor ons gezin en er voor te zorgen dat het met iedereen goed gaat. Zolang er tegenover al die inspanning een resultaat staat waarop we trots kunnen zijn, is er niets aan de hand. We laden onze batterijen weer op door te kijken naar het openbloeien van de kinderen, de geluksmomentjes in ons gezin en de erkenning die we krijgen.
Wanneer er echter lange tijd alleen maar stank voor dank komt, dan raken we uitgeput. Burn-out is emotionele en mentale uitputting. Je kunt er cynisch en afstandelijk van worden. Meestal begin je te twijfelen aan je bekwaamheid en capaciteiten. Alles verliest zijn glans en het lijkt wel alsof je vast zit in een vicieuze cirkel. Als je niet oppast steven je af op een breakdown.
Burn-out voorkomen
(Pleeg)kinderen zijn boeiend en vermoeiend, ze leren je vooral heel veel over jezelf. Ze halen het beste in je naar boven, maar ook het slechtste. Ze bieden je levenslessen aan die je anders misschien nooit zou leren …
Zelfzorg is niet iets dat je ‘even’ doet wanneer je tijd hebt. Het is niet iets dat kan wachten tot alle anderen zijn voorgegaan. Het is niet iets waar je een keer werk van kunt maken als alle andere klussen af zijn. Als je jezelf altijd op de laatste plaats zet, steven je af op een burn-out.
Zelfzorg is een liefdevolle houding ten opzichte van jezelf hebben. Het is jezelf waardevol genoeg vinden om goed voor jezelf te zorgen. Het is je bewust zijn van de signalen van je lichaam die aangeven dat je moe bent, snakt naar ontspanning of dringend even moet gaan zitten met een kopje thee. Zelfzorg is je eigen gevoelens, wensen en behoeften gelijkwaardig vinden aan die van de rest van je gezin.
Als je voelt dat je er aan onderdoor gaat, is het dringend tijd om je liefde en aandacht in de eerste plaats aan jezelf te geven. Dat doe je door andere keuzes te maken. Doen wat je altijd al deed en een andere uitkomst verwachten is waanzin.
Welke activiteiten kun je schrappen? Wat kun je loslaten? Wie kan je helpen? Hoe erg is het als je dit of dat een tijdje niet doet?
Ontspan. Adem. Heb lief. Beweeg. Kus. Lach. Doe je masker af. Vraag hulp.
De wereld draait door
Ik heb lang gedacht dat alles om me heen zou instorten als ik niets meer deed. Dat gebeurt dus niet. Ja, het huis is soms wat vuiler en als ik daar wat van zeg, antwoorden mijn man en dochter doodleuk: ‘Ons stoort dat niet hoor’. Terwijl ik me zorgen maak over het avondeten, zegt de grote dochter: ‘Ik zal wel koken mama, dan leer ik eindelijk eens om die lekkere lasagne te maken.’
De wereld draait door, ook zonder mij.
