Wanneer ik met mensen praat over pleegzorg, is een vrij typische opmerking: ‘Ik zou het niet kunnen hoor, ik zou me te veel hechten aan zo’n kind. Ben jij niet bang dat het kind terug naar zijn ouders moet? Kun jij dat aan?’
Ik voel me altijd een beetje opgelaten bij die vragen want ik heb die angst om te hechten en los te laten niet. Ben ik dan zo’n vreemde vogel?
Hechten aan een kind
Onlangs vroeg een studente me in een interview of je als crisis- en perspectiefzoekend pleeggezin niet best wat afstand kunt houden van een kind. Het idee achter die vraag was dat het tijdelijk pleegkind door die emotionele afstand niet aan je hecht, zodat het geen verdriet heeft en niet rouwt als het weer van je gescheiden wordt.
Daar gaat het dus over als mensen het hebben over ‘gehecht zijn aan’ een kind. Ze bedoelen dat ze het emotioneel niet aan kunnen om van het kind gescheiden te worden. Ze willen een kind niet dichtbij laten komen omdat ze bang zijn voor de pijn van het afscheid.
Niet verwarren met veilige hechting
Let op, wat mensen bedoelen met ‘gehecht zijn aan een kind’ heeft helemaal niets te maken met de veilige hechting van een kind aan zijn verzorger. Als (tijdelijke) verzorger is het jouw verantwoordelijkheid om zo goed als je kunt in alle behoeftes van het kind te voorzien. Er wordt een kind aan je toevertrouwd en een veilige hechting is van groot belang voor de goede ontwikkeling van het kind. Wetenschappelijk onderzoek (zie Femmie Juffer) is hier heel duidelijk over, hechting kun je niet uitstellen. Dus ook als je tijdelijk voor een kind zorgt, dan reageer je sensitief en responsief op het kind. Door emotioneel afstand te houden, geef je het kind niet wat het nodig heeft om goed te ontwikkelen.
Houden van en houden, is niet hetzelfde
Hoe komt het dat ik niet bang ben voor de pijn van het afscheid? Ben ik zo’n gevoelloos mens? Waarom is het voor mij echt oké dat Ryan deze zomer naar zijn mama verhuist?
Je kinderen zijn je kinderen niet
Kahlil Gibran
In mijn beleving is Ryan nooit ‘de mijne’ geweest. Hij is niet in mijn leven om een behoefte van mij te vervullen. Ik ben niet aan hem ‘gehecht’ en daarom kan ik loslaten. Ik heb nooit het verlangen gehad om hem te ‘houden’. Ik identificeer me niet met ‘de pleegmama van Ryan zijn’. Mijn leven zal nog steeds interessant en waardevol zijn, ook als Ryan niet meer fulltime bij ons woont.
Hou ik dan niet van hem? Natuurlijk wel. Maar wat is ‘houden van’ nu werkelijk? Dat ik het fijn vind om voor hem te zorgen? Dat ik het heerlijk vind om hem te zien ontwikkelen en openbloeien? Dat ik mijn affectie en genegenheid aan hem kwijt kan? Dat we leuke momenten met elkaar doorbrengen en dat ik mij soms ‘geliefd voel’ door hem? Dat vind ik allemaal in de ouder-kindrelatie met Ryan. Maar ook als hij niet fysiek aanwezig is, kan ik die liefde voor hem voelen. En mijn affectie en genegenheid kan ik ook aan anderen kwijt ;-).
Ups en downs
Niet aan pleegzorg beginnen omdat je bang bent voor verdriet, is zoiets als nooit meer verliefd worden omdat je bang bent om gekwetst te worden. Door de laagtepunten te vrezen en te vermijden, ervaar je nooit de hoogtepunten. Het leven biedt je geen garantie op voortdurend gelukkig zijn. En door kost wat kost minder prettige emoties te vermijden, word je zeker niet gelukkig. Ieder leven kent ups en downs.
Ik streef niet naar geluk maar kies voor een zinvol leven. Ik ‘neem’ geen kind in huis om daar gelukkig van te worden. Ik ‘geef’ een plaatsje aan een kind omdat ik blij word van zorgen voor iemand. Ik kom tot bloei als ik in mijn kleine kring kan bijdragen aan onze maatschappij op een manier die bij mijn persoonlijkheid past.
De afgelopen 10 jaar ben ik vaak blij geweest met de pleegkinderen, er zijn veel gouden momenten geweest. Maar ik heb de afgelopen 10 jaar ook verdriet gehad, telkens als ik een kind moest achterlaten in een situatie waar ik niet gerust in was of wanneer ik slecht nieuws kreeg over een kind dat bij ons gewoond had. Toch heb ik er geen spijt van, ondanks de periodes met verdriet. De ‘laagtes’ wegen niet op tegen de ‘hoogtes’. De balans is zeker positief.
Door bang te zijn om te hechten aan een pleegkind en niet te pleegzorgen, mis je al het mooie dat je kunt beleven door wel te pleegzorgen.
