Wat als je (pleeg)kind vaak een slecht humeur heeft?

Onze pleegzoons zijn allebei door een fase gegaan waarin ze vaak een slecht humeur hadden. Wat kun je zelf doen om er voor te zorgen dat de kinderen zich beter voelen en vrolijker worden?

Gelukshormonen en neurotransmitters

Er zijn neurotransmitters en hormonen die ons oppeppen en andere die ons tot rust brengen. In een gezond lichaam, dat goed functioneert, is dit alles in evenwicht met als gevolg dat we ons goed voelen. De ‘stofjestheorie’, die nu algemeen verkondigd wordt, is een simplistische versie van wat er gebeurt in ons lichaam. De zogenaamde ‘stofjes’, (geluks)hormonen en neurotransmitters, hebben een invloed op ons humeur en gedrag. Het ontbreken van bepaalde stofjes is echter niet de oorzaak van psychische problemen zoals een aanhoudend slecht humeur. Als je er meer over wilt weten, lees dan dit artikel eens: ‘Het ontbrekende stofje in het brein.’

Ons lichaam is een delicaat systeem dat door een aantal factoren uit balans te brengen is. Een onbalans in de hormonen en neurotransmitters kan onder andere ontstaan door chronische stress, slechte voeding, weinig beweging en te weinig buiten zijn. Ring, daar gaat een belletje rinkelen! Die opsomming beschrijft de omstandigheden waar de meeste pleegkinderen in hun ‘verontrustende opvoedingssituatie’ mee te maken krijgen.

Een onbalans in de hormonen en neurotransmitters kan leiden tot:

• slapeloosheid, omdat serotonine er voor zorgt dat melatonine aangemaakt wordt
• angstgevoelens
• trek in koolhydraten en suikers
• lusteloosheid
• vermoeidheid
• onzekerheid, emotioneel gevoeliger
• stemmingswisselingen
• gevoeligheid voor pijn en/of geluiden
• impulsiviteit

Medicatie

Soms is de aanhoudende humeurigheid van een kind zo bepalend in een gezin, dat er voor medicatie gekozen wordt. Een rustiger kind of een minder depressief kind, kan soms noodzakelijk zijn om wat ademruimte te krijgen. Of om het kind voldoende rustig te krijgen om een therapie te laten aanslaan. Ik hoop wel dat het inzetten van medicatie niet het eindpunt is. Waar ik voor pleit is om op meer fronten te werken en te kijken wat je nog meer kunt doen om het kind te laten herstellen.

Een slecht humeur herstellen ‘old school‘

De vier belangrijkste gelukshormonen zijn serotonine, dopamine, endorfine en oxytocine. Er zijn een aantal dingen die je zelf kunt doen om de gelukshormonen en neurotransmitters weer in balans te brengen. Je kunt bijvoorbeeld:

• Een rustige en voorspelbare omgeving scheppen waarin het kind tot rust kan komen en kan herstellen van chronische stress. Daarvoor vind je een heleboel tips in mijn boek ‘Een (h)echte uitdaging’.
• Voeding aanbieden die er voor zorgt dat de gelukshormonen aangemaakt worden. Denk daarbij aan: (vette) vis, eieren, vlees, melkproducten, kikkererwten, bananen, bruine rijst, pompoen en sesamzaadjes, avocado, aardappel, noten en zaden, kiwi’s, banaan, peulvruchten en volle granen.
• Zuinig zijn met suiker, omdat suiker en snelle koolhydraten schommelingen in de bloedsuikerspiegel veroorzaken. Dat verstoort de dopamine balans met als gevolg voortdurende trek in zoet en humeurigheid.
• Het kind niet te lang laten gamen. Onderzoek heeft uitgewezen dat de hoeveelheden dopamine die vrijkomen bij gamen net zo verslavend zijn als drugs. Op den duur krijgt het kind in het gewone leven nergens meer een kick van en wordt alles heel saai.
• Ervoor zorgen dat het kind veel beweegt. Regel dagelijkse beweging zoals wandelen, fietsen en spelen in een speeltuin. Beweging zorgt voor een verhoging van het serotonine niveau. Bij ons is de grote trampoline in de tuin vaak een uitkomst.
• Elke dag met het kind naar buiten gaan, omdat zonlicht en daglicht ervoor zorgen dat zowel serotonine als dopamine aangemaakt worden.
• Veel knuffelen want oxytocine maak je aan door dicht bij iemand anders te zijn. Ik schreef over dit hormoon in het blog ‘Hoe krijg je het vertrouwen van je pleegkind?’
• Humor gebruiken als opvoedmiddel. Endorfine maak je aan door te lachen.
• Dankbaarheid oefenen. Door dankbaar te zijn, maak je dopamine en serotonine aan. Wij hebben bijvoorbeeld een dagelijks ritueel net voor het avondeten: we nemen elkaars handen vast en spreken om de beurt uit wat ons die dag blij heeft gemaakt of waar we dankbaar voor zijn.

Invloed van je dagelijkse omgeving

Een kind in huis hebben dat regelmatig een slecht humeur heeft, kan de sfeer voor iedereen van het gezin grondig bederven. Maak er daarom samen werk van om het kind er weer bovenop te helpen door bovenstaande tips toe te passen. Ryan is nu meestal goedgezind en vrolijk, dat was in het begin van zijn plaatsing helemaal anders.

Natuurlijk zijn er kinderen die extra therapeutische zorg nodig hebben. Onderschat echter niet de invloed van de omgeving waar ze het grootste deel van hun tijd doorbrengen. Door thuis ook actief te werken aan het herstel van het kind, heeft het een veel grotere kans op genezing.

Ryan gedroeg zich vorige week steeds vervelender. Hij werd drukker en luider, maakte vaak ruzie met Lars en sprong regelmatig zo wild boven op mijn man dat die al een paar keer uitgevlogen was. Geloof me, mijn man is meestal de rust zelve met de kinderen. Door met Ryan in gesprek te gaan, kwam de aap uit de mouw: Ik had al een tijdje niet genoeg aandacht voor hem gehad omdat ik druk was met zijn jongere pleegbroertje, hij miste mijn aandacht.

Hé verdorie, wanneer een kind zich goed gedraagt, durf ik het inderdaad al eens te ‘vergeten’. Mijn aandacht wordt dan opgeslorpt door anderen dingen. Een kind wil aandacht, als het niet op een positieve manier lukt, dan maar met negatief gedrag. Een gebrek aan aandacht kan dus ook een slecht humeur veroorzaken.

Leestips:

Zoek je nog wat inspiratie om met je pleegkind om te gaan? Kijk dan eens op deze blogs:

• Hoe verhoog je de weerstand van je kind?
• Vakantie met een pleegkind. De hel of de hemel?
• Verwachtingen zetten je pleegkind onder druk.
• Verbinding is het sleutelwoord bij pleegkinderen.
• Autisme of autistisch gedrag bij een pleegkind.
• Voorspelbaarheid. Daar houden pleegkinderen van
• Overprikkeling bij een pleegkind voorkomen. 5 tips
• Het reptielenbrein aan de macht bij pleegkinderen
• Vakantiestress voorkomen bij kinderen.
• Een knuffel geven brengt verbinding.
• Humor werkt ontspannend, ook bij pleegkinderen
• Wat als je pleegkind voortdurend de aandacht eist?
• Hoe reageren op het opeisend gedrag van een pleegkind?
• Verhuizing met een pleegkind. Hoe pak je dat aan?