Naar aanleiding van mijn blog van vorige week ( Hechting overdragen, is dat mogelijk? ) sprak een pleegmoeder mij aan. Zij is, net als ik, crisispleegmoeder en ze vroeg zich af hoe ze het best het contact met haar pleegkindje afbouwt na de overdracht aan het nieuwe perspectiefbiedende pleeggezin. We stelden de vraag op verschillende pleegoudersfora en gingen op zoek naar beste aanpak.
Hardnekkige misverstanden
Er kwamen veel reacties op onze vraag. Nog steeds getuigen pleegouders dat er vanuit sommige pleegzorgorganisaties aangeraden wordt om na de overgang een aantal weken of maanden geen contact te hebben met het ex-pleegkind. Dit zou het kind helpen om te hechten in het nieuwe gezin. De actuele kennis over gehechtheidsrelaties spreekt deze praktijk nochtans duidelijk tegen. Je vindt meer informatie hierover in dit artikel.
Crisispleegouders die aandringen op contact wordt soms verweten dat ze niet kunnen ‘loslaten’. Ik denk dat je geen crisispleegzorg moet doen als je niet kunt loslaten. Voor mij persoonlijk is het niet zo dat ik een kind na een plaatsing absoluut wil blijven zien. Ik ‘hecht’ mij niet in die zin aan een kind dat ik bang ben om afscheid te nemen. Ik wil mij evenmin bemoeien met de opvoeding van het nieuwe pleeggezin. Ze kunnen bij me terecht met vragen over het kind, maar ik zal mijn mening zeker niet opdringen. Ik denk dan echt aan het belang van het kind en wat het kind nodig heeft om volwassenen te blijven vertrouwen.
Ja, het kind heeft het moeilijk en rouwt
Liefst willen we een kind de overgang van een tijdelijk naar een perspectiefbiedend gezin niet ‘aandoen’. In de ideale wereld kan een kind na een uithuisplaatsing direct terecht in het pleeggezin waar perspectief geboden wordt (engagement voor lange termijn). Zelfs tijdens de crisisfase en de eerste (onzekere) maanden waarin nog uitgezocht wordt of er ingezet kan worden op een terugkeer naar huis.
Als dat niet kan, dan kan de overbruggingsperiode in het crisisgezin best zo kort mogelijk zijn. Helaas is de praktijk (in België) anders. Er gaan vaak maanden overheen voor er een beslissing wordt genomen omtrent het perspectief van het kind en dan kan het nog eens maanden of zelfs jaren duren voor er een match is met een perspectiefbiedend gezin.
Een crisisgezin moet inzetten op de hechting van het kind. Vroeger werd ten onrechte gedacht dat het beter was om afstand te houden. Een kind kan echter zijn hechting niet uitstellen. Als de crisispleegouders niet sensitief en responsief zijn tegenover het kind, gaat het kind zich opnieuw onveilig hechten. Daarom zorgen we best ook in de crisispleeggezinnen voor de pleegkinderen alsof het onze eigen kinderen zijn.
Wanneer het pleegkind na de ‘overgang’ in het nieuwe gezin woont, kan het zijn dat het kind rouwt. Misschien mist het zijn eerste pleeggezin en dat is oké. Dat wil zeggen dat het crisisgezin voor een veilig nest met een warme band heeft gezorgd.
Als de nieuwe pleegouders sensitief en responsief reageren op het verdriet van het kind, hebben ze meteen de kans om de eerste stenen van veilige hechting in hun gezin te leggen.
Contact afbouwen, hoe?
Pleegouders getuigen dat het contact onderhouden in de beginfase verwarrend kan zijn voor een (jong) kind. Toch zijn de meeste kinderen daar snel overheen en voelen ze zich gauw thuis in het nieuwe gezin. De meeste perspectiefbiedende pleegouders verklaren dat het hun pleegkind goed doet om nog contact te hebben met het crisispleeggezin. Het kind voelt zich daardoor geliefd en gesteund. Soms maken de crisispleegouders een boekje met foto’s over de tijd in hun gezin, dat boekje wordt dan door het pleegkind gekoesterd.
Verschillende ervaren pleegouders raden aan om de opbouwperiode naar het nieuwe gezin kort te houden. De genoemde periodes variëren van 2 weken tot 1 maand. Eens het pleegkind ‘over’ is, wordt aanbevolen om in de eerste 2 weken korte bezoekmomenten (koffiekletsjes) te regelen in het nieuwe huis. Wanneer dat omwille van de afstand of andere praktische bezwaren niet mogelijk is, kan er misschien wel twee of drie keer per week even contact gemaakt worden via beeldbellen. Door dit contact krijgt het kind niet het idee dat pleegouders zomaar verdwijnen.
Hoe het contact daarna verloopt, kan door de oude en nieuwe pleegouders onderling afgestemd worden. Dit gebeurt volledig in het vrijwillig kader. De pleegzorgorganisaties kunnen geen bezoekregeling verplichten en er evenmin vergoedingen (voor reiskosten bijvoorbeeld) tegenover zetten. Verschillende pleegouders getuigen dat ze nu als oma en opa of oom en tante fungeren voor hun ex-pleegkinderen. Soms worden zelfs logeerpartijtjes georganiseerd. Mooi toch, hoe pleegouders onderling ervoor kunnen zorgen dat deze gekwetste kinderen hun gehechtheidsbanden kunnen behouden?
Zelfs als er een breakdown is in een pleeggezin, is het soms nog mogelijk om toch een vorm van contact te behouden zoals je hier kunt lezen in het ervaringsverhaal van S.
Pleegouderfora
Ik maak dankbaar gebruik van de pleegouderfora om steun en informatie te vinden bij andere pleegouders. In ruil daarvoor geef ik natuurlijk ook mijn steun en ervaring terug. Ik vind het helemaal prachtig als we samen verder bouwen op de onderling uitgewisselde kennis en ervaring. Voor mij zijn de fora zeker evenwaardig aan pedagogische boeken e.d. Ik zelf maak gebruik van de fora op Facebook zoals het Pleegoudersforum Nederland en Pleegoudersforum België/Actieve Pleegouders Mocht je andere suggesties hebben voor pleegoudersfora of bijeenkomsten in ‘het echte leven’, laat je het mij dan weten in de reacties hieronder?
Ondertussen woont Lars al een tijdje in zijn perspectiefbiedend pleeggezin en zijn wij zijn netwerk geworden.
Meer blogs lezen over hechting? Lees dan ook:
- Pleegkind naar het kinderdagverblijf.
- Hechtingsstoornis? Een omgekeerd magneetje.
- Veilige hechting in het pleeggezin: 5 tips.
- Strategie voor hechtingsstoornis.
- Allemansvriendjesgedrag bij pleegkinderen
- Jeugdrechtbank en het belang van het kind
- Herinneringen aan Mariska, onze puberpleegdochter
- Huilen is goed. Zeker bij pleegkinderen
- Vertrouwen krijgen van je pleegkind. Hoe doe je dat?
